Сайхан Муухай Мэргэжил гэж байхгүй. Зөв, Буруу Сонголт л гэж бий ...
2012-05-17,15:34
Зарим хүүхдүүдийн хувьд мэргэжлээ олох нь амархан байж болно. Амархан мэт сонголтын цаана ирээдүйн алдаа оноо, амжилт бүтэлгүйтэл нуугдаж байдаг. Мэргэжил бол үүрдийн хань. Хүний амьдрал мөнх биш учраас ирсэн бүхэн буцдаг жамтай. Аав ээх ах дүү найз нөхөд бүгд л энэ замыг тойрохгүй. Харин мэргэжлийн ур чадвар цаг ямагт дэргэд байна. Хэзээ ч танаас урвахгүй, бас хэнд ч булаалгахгүй. Хүн идэвхтэй амьдралынхаа 40 орчин жилийг ажлын байранд өнгөрүүлдэг гэнэ. Энэ бүх хугацаанд л мэргэжлийн чадвар л хүнийг ажилтай, орлоготой байлгана. Сүүлийн үед зөв, буруу, эрэлттэй, хоцрогдсон, сайхан, муухай мэргэжлийн талаар ярих болж. Зөв буруу мэргэжил гэж байхгүй. Гол нь зөв, буруу ойлголт гэж бий. Хувийн онцлог хүсэл сонирхол, ур чадварт нийцсэнийг сонгож чадвал ямар ч мэргэжил зөв, сайхан. Зөв сонголт хийхийн тулд хийхийн тулд хэд хэдэн алхмыг тооцох хэрэгтэй.
Хүн мэргэжлийг биш, мэргэжил хүнийг голдог. Хүний амжилт мэргэжлийн болон хувийн ур чадварын зөв хослолд тулгуурлана. Хувь хүнийхээ онцлогт тохирсон мэргэжил эзэмшвэл түүндээ илүү татагддаг. Хийж буй ажилдаа татагдах тусам амжилт гаргах магадлал нэмэгдэнэ. Амжилт гаргах тусам мэргэжлийнхээ сайн сайхныг илүү мэдэрдэг. Тухайн мэргэжил эрэлттэй байлаа ч тухайн хүүхдийн хувийн онцлогт таарахгүй бол түүнээс амжилт нэхэх хэцүү. Хий дэмий цаг үрсэн хэрэг болно. Оросын эрдэмтэн Е.К.Климов хүнийг сэтгэл зүйн хувьд хэд хэдэн бүлэгт хуваасан.
- Хүсэл сонирхол, төрмөл онцлогоо үл харгалзан зөвхөн цалин өндөртэй мэргэжил хөөх нь том алдаа. Хүний ажил үйлс амжилт бүтээл мөнгө дагуулдаг болохоос ажил амьдралаа мөнгөөр удирдуулж болохгүй. Өөрийгөө зөв олж, тохирсон мэргэжлээ сонгож чадвал бусад бүх зүйл олдоно.
- Мэргэжлээ сонгохоос өмнө сургуулиа сонгох нь зөв хандлага биш. Зарим хүүхэд гадаадад л сурвал ямар ч мэргэжил яахав, эсвэл МУИС-д л орвол боллоо гэж боддог. Сурах сургуулиа шилж сонгох буруу биш ч, нэн түрүүнд эзэмших мэргэжилдээ анхаарах нь чухал. Уг нь мэргэжлээ сонгоод дараа нь тэр чиглэлээр бэлтгэдэг сургуулиудыг харьцуулж судлах шаардлагатай.
Хүн мэргэжлийг биш, мэргэжил хүнийг голдог. Хүний амжилт мэргэжлийн болон хувийн ур чадварын зөв хослолд тулгуурлана. Хувь хүнийхээ онцлогт тохирсон мэргэжил эзэмшвэл түүндээ илүү татагддаг. Хийж буй ажилдаа татагдах тусам амжилт гаргах магадлал нэмэгдэнэ. Амжилт гаргах тусам мэргэжлийнхээ сайн сайхныг илүү мэдэрдэг. Тухайн мэргэжил эрэлттэй байлаа ч тухайн хүүхдийн хувийн онцлогт таарахгүй бол түүнээс амжилт нэхэх хэцүү. Хий дэмий цаг үрсэн хэрэг болно. Оросын эрдэмтэн Е.К.Климов хүнийг сэтгэл зүйн хувьд хэд хэдэн бүлэгт хуваасан.
- Хүн байгаль
- Хүн-хүн
- Хүн-техник
- Хүн -уран сайхны дүр гэх мэт. Эдгээр ангиллын алинд багтахыг өөртөө тавьж мэдвэл ямар чиглэлээр суралцахаа шийдэж болох юм. Жишээ нь: Сэтгэл зүйч бол Хүн - хүн ангилалд багтдаг. Энэ чиглэлээр суралцах хүүхэд бол харилцааны ур чадвараас гадна аливааг таньж мэдэн, өөрийгөө сайн илэрхийлж чаддаг байх ёстой. Үүнээс гадна ямар ч мэргэжил сэтгэл зүй болоод физиологийн шалгуур. Тухайн хүн мэргэжилдээ тохирох байдлыг ерөнхийд нь: бүрэн тохирохгүй, харьцангуй тохирохгуй гэж ангилдаг. Бүрэн тохирохгүй мэргэжил нь хүний сэтгэц физиологид хатуу шаардлага тавьдаг тусгай сонгогдсон хүн хийх ёстой юм. Жишээ нь: Сансрын нисгэгч, балетчин гэх мэт. Харин харьцангуй тохирохгуй нь эрүүл хүн хийж гүйцэтгэж чадах мэргэжил.